Bewind als je geen levenstestament hebt

Bewind is één van de wettelijke regelingen

Het kan voorkomen dat iemand – door bijvoorbeeld een ziekte als dementie – niet meer goed zelf kan bepalen wat zijn of haar wensen zijn als het gaat om verzorging of niet meer goed zelfstandig beslissingen kan nemen over zijn bezittingen. Om zo’n kwetsbare persoon te beschermen, zijn in de wet een aantal regelingen opgenomen. Dit zijn ‘bewind’, ‘mentorschap’ en ‘curatele’. Afhankelijk van welke belangen de persoon niet meer kan behartigen – bijvoorbeeld op het gebied van vermogen en/of verzorging – kunnen één of meerdere van deze vormen van bescherming worden toegepast. In drie berichten leg ik uit wat deze verschillende regelingen inhouden en waarin ze van elkaar verschillen. Dit eerste bericht gaat over bewind.

Bewind: een ander die je geldzaken/vermogen beheert

Als iemand door zijn lichamelijke of geestelijk toestand zijn financiën en administratie niet meer kan bijhouden en ander vermogen niet meer goed kan beheren, kan de kantonrechter zijn vermogen onder bewind stellen. Degene van wie het vermogen onder bewind wordt gesteld, wordt ook wel de ‘rechthebbende’ genoemd. De kantonrechter stelt het bewind in op verzoek van de rechthebbende zelf of op verzoek van zijn partner of andere familieleden.

Let op! Het bewind heeft betrekking op iemands bezittingen en niet op de persoon zelf. Vaak worden alle bezittingen onder bewind gesteld, maar het is ook mogelijk dat alleen bepaalde bezittingen onder het bewind vallen.

Wie wordt de bewindvoerder?

Als de kantonrechter het bewind uitspreekt, benoemt hij ook direct een bewindvoerder. Dit is degene die het beheer krijgt over de bezittingen van de rechthebbende. De rechthebbende kan een voorkeur uitspreken over de persoon van de bewindvoerder. Dit kan bijvoorbeeld zijn partner zijn, een van zijn kinderen of een ander familielid, maar ook een professionele bewindvoerder. Meestal zal de kantonrechter de voorkeur van de rechthebbende ook volgen, tenzij deze het vermoeden heeft dat de beoogde bewindvoerder ongeschikt is voor de taak.

Het bewind beperkt de rechthebbende in zijn handelen ten aanzien van de onder bewind gestelde bezittingen. Zo zal de rechthebbende voor het nemen van bepaalde besluiten over deze bezittingen, zoals het verkopen of schenken hiervan, de medewerking van de bewindvoerder nodig hebben. Het is belangrijk om deze besluiten los te zien van de niet-financiële zaken, zoals zijn verzorging of verpleging, omdat het bewind daar niet op ziet. Beslissingen over verzorging kan een persoon waarvan het vermogen onder bewind staat nog gewoon zelf nemen, tenzij er naast het bewind ook nog bijvoorbeeld een mentorschap is ingesteld (een bericht hierover volgt snel).

Getrouwd in gemeenschap van goederen en bewind; let op!

Is de rechthebbende getrouwd in gemeenschap van goederen? Het bewind heeft dan ook gevolgen voor de echtgenoot van de rechthebbende! Als het bewind betrekking heeft op bezittingen die in de huwelijksgemeenschap vallen (en dus van de echtgenoten samen zijn), kan de echtgenoot van de rechthebbende over die (gemeenschappelijke) bezittingen niet zelfstandig besluiten tot bijvoorbeeld de verkoop of schenking van die bezittingen. Hierop geldt wel een uitzondering: de echtgenoot mag wel zelfstandig besluiten nemen over gemeenschappelijke bezittingen als deze onder zijn ‘bestuur’ staan, bijvoorbeeld goederen die van de onderneming van die echtgenoot zijn of goederen die door die echtgenoot zijn geërfd.

Samenvatting en tip

In dit artikel is de beschermingsmaatregel van bewind besproken (mentorschap en curatele komen in andere berichten aan de orde). Als iemand, bijvoorbeeld door een ziekte, niet meer (goed) in staat is zijn eigen financiële en/of persoonlijke belangen te behartigen, is in de wet geregeld dat de kantonrechter een ander persoon kan aanwijzen die deze belangen namens de zieke kan behartigen.

In geval van bijvoorbeeld beginnende dementie, is het van belang dat je nadenkt wie in je omgeving je graag jouw belangen wilt laten behartigen op het moment dat je dat zelf niet meer kunt. Maar het niet meer zelf kunnen handelen kan ook acuut optreden, bijvoorbeeld als gevolg van een hartaanval of een ernstig ongeluk.

Als deze situatie bij jezelf of in je omgeving speelt, is mijn advies dat je tijdig de toepassingsmogelijkheden van de beschermingsmaatregelen bespreekt met jouw notaris. Je krijgt hierdoor beter inzicht in de mogelijkheden die er zijn, voor het geval een bepaalde maatregel noodzakelijk blijkt te zijn. Dit geeft je rust!

Afspraak maken?

Wanneer je naar aanleiding van het bovenstaande de behoefte heeft om een keer kennis te maken dan spreek ik graag met je af. Kom gerust langs op ons kantoor aan de Leeuwenveldseweg in Weesp maar maak eerst even een afspraak. Deze kun je eenvoudig zelf inplannen.

Dit artikel is ontleend is aan ‘Met Recht Geregeld’ (www.metrechtgeregeld.nl), product van FBN Juristen.